HSG
RTG-skopia

Centrum Medyczne Ludwin & Ludwin GINEKOLOGIA oferuje pacjentkom z zaburzeniami płodności wykonanie badania drożności jajowodów w Krakowie m. in. techniką histerosalpingografii rentgenowskiej czyli HSG.

Dr. n. med. Artur Ludwin przeprowadza bezbolesne HSG w Krakowie z użyciem atraumatycznej metody podawnia kontrastu.

Histerosalpingografia rentgenowska w stosunku dp której wg prawidłowej nomenklatury medycznej używa się tradycyjnie skrótu HSG jest jednym z kilku możliwych sposobów diagnostyki drożności jajowodów i oceny jamy macicy. Jest rekomendowane zazwyczaj na wstępnym etapie rozpoznawania przyczyn niepłodności. Nie należy mylić HSG z badaniem sonohisterosalpingografii, które to badanie jest mniej dokładne i wykonywane z użyciem soli fizjologicznej pod kontrolą usg. Niestety niektóre centra leczenia niepłodności, chyba świadomie chcą wprowadzić swoich pacjentów w błąd stosując ten sam skrót do badań ultrasonograficznych z użyciem soli fizjologicznej (tutaj odpowiedni skrót stosowany w medycynie to SHG/SIS), mylącej nazwy HSG.

Wykonując w naszym ośrodku badanie HSG stosujemy standard postępowania ściśle wg reguł American Society for Reproductive Medicine (ASRM).

Oferujemy możliwość wykonania badania HSG w Krakowie w warunkach ambulatoryjnych wykorzystując najwyższej klasy aparat rentgenowski lub w warunkach sali operacyjnej wykorzystując nowoczesne ramię C i możliwość dynamicznej oceny pod kontrolą RTG – skopii.

Nasi pacjenci mają możliwość wykonania tego badania w znieczuleniu miejscowym lub dla szczególnie wrażliwych kobiet proponujemy, jako jedno z nielicznych miejsc w południowej Polsce możliwość przeprowadzenia histerosalpingografii w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym. ZNieczulenie miejscowe lub ogólne proponujemy tym pacjentkom , u których HSG jest przeprowadzane techniką tradycyjną przy uzyciu metalowego aparatu Schultzego.

Jednka większości naszych pacjentek proponujemy przeprowadzenie całkowicie lub praktycznie całkowicie bezbolesnego HSG w Krakowie przy użyciu nowej, atraumatycznej techniki pozwalającej zrezygnować z tego owainaego złą sławą aparatu Schultzego.

Ponadto nasze wieloletnie doświadczenie w przeprowadzaniu tego badania, prowadzone badania naukowe w tym względzie, w tym badania ankietowe satysfakcji pacjentek pozwalają burzyć mity dotyczace bolesności tego badania.

Zazwyczaj przekazywane opinie na forach internetowych przez pacjentki dotyczące dużej boilesności tego badania dotyczą procedur przeprowadzanych przez przypadkowych lekarzy, którzy nie specjalizują się w HSG, przeprowadzają je bez świadomości z jaką szybkością należy podawać kontrast i dotyczą HSG przy użyciu przestarzałego sprzętu.

Nasze Centrum, dla pacjentek, które chcą zdecydować się na badanie bez znieczulenia proponuje przeprowadzenie HSG z użyciem zachodnioeuropejskich, jednorazowych silikonowych cewników, które pozwalają na atraumatyczne przeprowadzenie tej procedury, zupełnie lub prawie zupełnie bezboleśnie.

Zastosowanie tych miękkich cewników pozwala zrezygnować ze stosowanych metalowych aparatów Schulzego, znacznie bardziej traumatyzujących przy zakładaniu szyjkę macicy i mogących być przyczyną mocniej odczuwanych podczas tego zabiegu dolegliwości bólowych.

Dla kobiet, które mogą być uczulone na standardowe preparaty kontrastowe lub kobiet z alergią w wywiadzie proponujemy wykonanie badania w oparciu o nieuczulające, hipoalergiczne środki kontrastowe.

Wynik badania w postaci opisu z załączonymi zdjęciami RTG uzyskiwany jest natychmiast, dodatkowo w przypadku RTG-skopii istnieje możliwość wydania wyniku w formie filmu zapisanego na płycie CD.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dla pacjentów rekomendowane przez American Society for Reproductive Medicine (ASRM).

Co to jest HSG ?

Histerosalpingografia jest to procedura wykorzystująca promienie rentgenowskie do sprawdzenia drożności jajowodów oraz stanu jamy macicy. HSG jako procedura ambulatoryjna zabiera zazwyczaj mniej niż 30 minut czasu. Jest zwykle wykonywana tuż po miesiączce i przed owulacją, w celu uniknięcia możliwości jej wykonania we wczesnej ciąży.

Jak przeprowadzana jest histerosalpingografia ?

Pacjentka ułożona jest na stole pod ramieniem C (projektor promieni Roentgena w czasie rzeczywistym) lub jak ma to najczęściej miejsce w Polsce pod zwykłym aparatem rentgenowskim (przyp. red.). Ginekolog bądź radiolog wykonujący badanie bada macicę pacjentki i umieszcza wziernik w pochwie. Po przemyciu szyjki środkiem odkażającym i umieszczeniu kaniulę w ujściu szyjki macicy lekarz delikatnie napełnia macicę płynem kontrastującym. Następnie kontrast dociera do jajowodów, przechodzi przez całą ich długość i wylewa się przez ich końce jeśli są one drożne. Jakakolwiek nieprawidłowość w budowie jamy macicy czy jajowodów będzie widoczna na monitorze.

HSG nie jest procedurą opracowaną do wykrywania nieprawidłowości jajników czy endometriozy.

Często boczny widok jamy macicy i jajowodów uwidaczniany jest przez zmianę pozycji pacjentki na stole.

Po HSG pacjentka może natychmiast kontynuować zwykła aktywność , chociaż niektórzy lekarze zalecają kilkudniową przerwę w stosunkach.

Czy histerosalpingografia jest nieprzyjemna?

HSG może powodować słabe lub średnie mrowienie w macicy przez ok. 5 min, niektóre kobiety odczuwają te dolegliwości przez kilka godzin. Objawy te można zredukować podając środki przeciwbólowe stosowane zazwyczaj przy bólach menstruacyjnych.

Wrażliwe pacjentki mogą odczuwać to badanie jako bardzo bolesne, szczególnie gdy do jego wykonania stosuje się tradycyjne, metalowe aparaty Schulzego wymagające umocowania na szyjce za pomocą tzw. kulociągów , czyli metalowych szczypiec (przyp. red.)

Czy HSG polepsza płodność?

Kontrowersyjnym pozostaje czy HSG polepsza płodność. Niektóre prace wskazują na niewielkie polepszenie płodności trwające do 3 miesięcy po wykonanym zabiegu HSG. Większość lekarzy wykonuje jednak HSG tylko w celach diagnostycznych.

Jakie jest ryzyko i komplikacje wynikające z wykonania HSG?

HSG jest bardzo bezpieczna procedurą. Istnieje jednak kilka znanych powikłań często, poważnych które występują jednak nie częściej niż w 1 % przypadków.

Najczęstszym powikłaniem po HSG jest infekcja narzadów miednicy mniejszej. Zazwyczaj wystepuje w przypadku istniejącej już choroby jajowodów. W żadkich przypadkach infekcja może zniszczyć jajowody i doprowadzić do konieczności ich usunięcia. Kobieta powinna zgłosić się do lekarza w przypadku gdy w ciągu jednego do dwóch dni po HSG wystąpi gorączka lub ból.

Omdlenie – czasami pacjentka może się czuć oszołomiona po procedurze.

Ekspozycja na promieniowanie narażenie na promieniowanie jest bardzo niskie, mniejsze niż w badaniach nerek czy jelit, nie stwierdzono również szkodliwego działania tych promieni, nawet w przypadkach gdy do zapłodnienia doszło w tym samym miesiącu w którym było wykonane HSG.  Histerosalpingografia nie powinna być wykonana w przypadku gdy podejrzewa się ciąże.

Alergia na środek kontrastujący

W rzadkich przypadkach pacjentka może być uczulona na jodyne zawarta w kontraście używanym w HSG. Pacjentka powinna poinformować lekarza, jeśli jest uczulona na jodyne, dożylne barwniki kontrastowe lub owoce moża.

U pacjentki która ma alergię na jodynę można wykonać sonohisterografię, zamiast HSG ponieważ używa się w trakcie tej procedury niezawierających jodu płynów. Sonohisterografia dostarcza bardzo wiele informacji dotyczących jamy macicy, ale ograniczone dotyczące jajowodów. Jeśli pacjentka zgłasza wysypkę, swędzenie lub pieczenie po zabiegu powinna się zgłosić do swojego lekarza.

Plamienia: plamienia występują najczęściej jedne do dwóch dni po HSG. Pacjentka powinna poinformowac swojego lekarza zawsze w przypadku wystąpienia b. obfitego krwawienia.

Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania, zadawane przez pacjentki chcące poddać się badaniu HSG w Krakowie u dr n. med. Artura Ludwina.

Jakie są wskazania do wykonania histerosalpingografii?

- diagnostyka niepłodności, dotycząca kontroli drożności jajowodów i wykluczenia zmian patologicznych w obrębie jamy macicy

- diagnostyka nawykowych poronień

- diagnostyka wad wrodzonych macicy

- ocena skuteczności leczenia niedrożności jajowodów

- ocena pooperacyjna jamy macicy po leczeniu operacyjnym z powodu wad macicy (np. po histeroskopowej resekcji przegrody, metroplastyce brzusznej itp.)

- podejrzenie niewydolności szyjki w przypadkach niemożności donoszenia ciąży.

- podejrzenie gruźlicy narządu rodnego.

Jakie miejsce zajmuje HSG pośród innych metod diagnostyki drożności jajowodów, czy jest to lepsza czy gorsza metoda od innych?

Histerosalpingografia jest zazwyczaj stosowana jako pierwszy krok diagnostyczny w rozpoznawaniu przyczyn niepłodności. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz większość zagranicznych towarzystw naukowych ciągle rekomenduje to badanie jako podstawowe w diagnostyce niepłodności.

Jak każda metoda diagnostyczna w medycynie posiada ono określoną czułość i specyficzność, będące wypadkową wyników prawdziwych i fałszywych.

W porównaniu do ultrasonograficznych metod badania drożności zarówno z użyciem środka kontrastowego jakim jest echovist czy sól fizjologiczna, czy z wykorzystaniem opcji kolorowego dopplera HSG jest metodą o porównywalnej, małej inwazyjności, a jednocześnie daje wyniki bardziej powtarzalne i bardziej niezależne od wykonującego badanie.

W przypadku metod ultrasonograficznych wyniki badań drożności są znacznie bardziej zależne od lekarza, jego kondycji psychofizycznej w danym dniu, wyszkolenia czy rodzaju użytego aparatu lub środka kontrastującego. W zależności od tych czynników odsetek wyników fałszywych może dochodzić wg niektórych statystyk nawet do 50% w przypadku metod sonograficznych w odniesieniu do wyników dotyczących obydwu jajowodów.

Przy czym o ile badanie ultrasonograficzne nie zostało nagrane w całości na CD nie otrzymujemy wyniku, który mógłby być oceniony wielokrotnie przez niezależnych lekarzy.

Natomiast w porównaniu z  badaniem drożności jajowodów podczas laparoskopii HSG jest badaniem mniej czułym i specyficznym. W diagnostyce niepłodności laparoskopię często łączymy z histeroskopią diagnozującą jamę macicy i ujścia maciczne jajowodów i w odniesieniu do tych metod HSG jest metodą mniej czułą, ale jednocześnie mniej inwazyjną.

Dodatkowo metody endoskopowe tj. laparoskopia stosowana łącznie z histeroskopią lub fertiloskopia dają nam dużo dodatkowych informacji o stanie miednicy mniejszej i jajników m. in. co do obecności zrostów wewnątrzotrzewnowych czy niewielkich ognisk endometriozy.

Takich informacji nie uzyskujemy podczas HSG czy przy użyciu ultrasonograficznych technik, nawet jeżeli łączymy je wybiórczo z poszczególnymi metodami endoskopowymi np. samą histeroskopią.

Czy są sytuacje w których HSG jest niezbędną lub jest niezastąpioną metodą diagnostyczną?

Tak, histerosalpingografia bywa niekiedy niezastąpiona w diagnostyce niektórych, rzadkich skomplikowanych wad wrodzonych macicy, gdzie jest stosowana jako jedna z kombinacji wielu metod zarówno endoskopowych, jak też NMR.

Jednocześnie większość międzynarodowych ekspertów zajmujących się problematyką leczenia zrostów wewnątrzmacicznych oraz  zespołu Ashermana (zarośnięcie jamy macicy) podkreśla konieczność przedoperacyjnego wykonania HSG lub śródoperacyjnego zastosowania radiografii przed lub podczas zabiegu operacyjnego.

Między innymi dlatego też sale operacyjne w Centermedzie, z których korzystamy jest wyposażona w aparat RTG z ramieniem C, który umożliwia śródoperacyjną korekcję tych schorzeń pod jednoczesną kontrolą radiologiczną. Takimi możliwościami nie dysponuje większość polskich ośrodków, niekiedy nawet klinicznych.

Jakie wyniki badań są konieczne przed przeprowadzeniem HSG?

W naszym Centrum w Krakowie przetrzegamy skrupulatnie pewnych reguł, które mają zapewnić leczonym przez nas kobietom pełne bezpieczeństwo i uniknięcie powikłań. Stąd też oprócz stosowania hipoalergicznych, nieuczulających środków kontrastowych wymagamy określonych badań.

Rodzaj wymaganych badań jest uzależniony od tego czy HSG jest wykonywane bez znieczulenia przy użyciu techniki atraumatycznej i jednorazowego sprzętu, czy w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym z uzyciem aparatu Scultzego.

Do histerosalpingografii - (" bezbolesne HSG w Krakowie ") bez znieczulenia przy uzyciu techniki atraumatycznej wymagamy:

-  aktulanego wyniku biocenozy pochwy (akceptujemy wyniki z poprzedniego cyklu)

Do histerosalpingografii - HSG - (" aparat Scultzego" ) w znieczuleniu miejscowym wymagamy:

- aktualnego wyniku biocenozy pochwy

- szczepienia przeciw WZW B

- oznaczenia przeciwciał antyHCV

Szczepienie przeciw WZW B nie jest wymagane jeśli HSG jest przeprowadzane z użyciem jednorazowych, silikonowych cewników uszczelnajacych szyjkę macicy. Pozostały sprzęt jest jednorazowego użytku, wobec czego nie ma zagrożenia infekcyjnego związanego z zakażeniem wirusem WZW typu B lub WZW typu C. Do histerosalpingografii w znieczuleniu ogólnym oprócz powyższych dodatkowo konieczne są:

- morfologia

- sód, potas, glukoza, mocznik

- APTT, INR

- EKG

Uwaga! użycie aparatu Schultzego jest nezbędne tylko w wyjątkowych przypadkach, związanych ze specyficzną budową anatomiczną. Zawsze zaczynamy od atraumatycznego " bezbolesnego HSG w Krakowie " - jesli z powodów anatomicznych nie jest możliwe przeprowadzenie badania, kolejne badanie z użyciem aparatu Schultzego w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym umawiane jest w innym terminie po uprzednim wykonaniu zalecanych badań i szczepienia przeciw WZW B.

Jakim pacjentkom radziłby Pan Doktor wykonanie histerosalpingografii w znieczuleniu ogólnym?

Dotyczy to pacjentek o bardzo niskim progu bólowym i bardzo niskiej tolerancji bólu. Dla niektórych kobiet badanie to jest niezbyt uciążliwe, a niektóre określają je jako szczególnie bolesne.

Jeśli kobieta jest osobą wrażliwą, dla której zwykłe badanie ginekologiczne jest związane z dużym bólem i silnym dyskomfortem to proponuję jej znieczulenie ogólne. Również kobiety, które chcą mieć całkowity komfort podczas badania kwalifikują się do przeprowadzenia HSG w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym lub krótkotrwałej sedacji.